Emoties
Emoties kunnen als prettig of als onprettig worden ervaren. Er zijn zes basisemoties waarmee elk mens geboren wordt: woede, verbazing, afschuw, angst, vreugde en verdriet. Wanneer we opgroeien worden leren we nog talloze andere emoties aan.
De hele dag door maken we gebeurtenissen mee. Deze gebeurtenissen zorgen voor gedachten. Vervolgens zorgen deze gedachten voor emoties welke gepaard gaan met een gevoel waar je lichaam vervolgens op reageert. Zo kan je een hogere hartslag krijgen, gaan blozen of gaan zweten van een emotie. Hoe meer je lichaam reageert, hoe heftiger een emotie wordt ervaren. Emoties sturen daarnaast ook je gedrag. Een emotie is bijvoorbeeld vaak af te lezen aan je gezicht. Zo kunnen anderen zien wat voor emotie je ervaart. Ook zorgen emoties ervoor dat je in actie wilt komen. Je wilt bijvoorbeeld vechten of vluchten of een arm om iemand heen slaan.
Voor iedereen is het belangrijk om om te leren gaan met overweldigende emoties. Dit heet ook wel emotieregulatie. Hierin is het belangrijk dat je een emotie herkent, bewust bent van de emotie en de emotie accepteert. Soms is het nodig dat je erover praat voordat je in staat ben de emotie te herkennen.
Hoewel we allemaal met dezelfde emoties worden geboren, bepaalt je opvoeding grotendeels hoe je met deze emoties omgaat. Sommige kinderen worden aangemoedigd veel te praten over hun emoties waar andere kinderen wordt aangeleerd hun (negatieve) emoties weg te stoppen. Daarnaast kunnen tieners erg gevoelig zijn voor de emoties en gevoelens van de mensen uit hun omgeving. Wanneer zij bijvoorbeeld merken dat een ouder verdrietig of boos is, dan proberen zij de ouder op te vrolijken of kopiëren ze de emotie.
Veel jonge tieners vinden het nog moeilijk om goed om te gaan met hun emoties. Deels heeft dit te maken met dat de hersenen nog volop in ontwikkeling zijn en deels heeft dit te maken met de hormonen die emoties kunnen uitvergroten. Het in de vroege adolescentie niet in staat zijn om emoties te reguleren kan echter grote gevolgen hebben voor hoe zij omgaan met anderen. Ook heeft dit invloed op hoe zij zich ontwikkelen op intellectueel of op sociaal vlak. Focus op het herkennen van en het leren omgaan met emoties is dus heel belangrijk voor de ontwikkeling.
Tip voor de ouders: Leren om je emoties te uiten of je kwetsbaar opstellen kan heel spannend zijn. Voor zowel tieners als ouders. Wanneer je namelijk niet serieus genomen wordt of je emotie mag er niet zijn, dan kun je je enorm gekwetst voelen. Als ouders heb je dus een cruciale rol in het geven van het juiste voorbeeld. Hierbij is het belangrijk om je te beseffen dat je eigen emoties ook vaak van je gezicht af te lezen zijn. Geef je kind de ruimte voor zijn of haar emoties: juist voor negatieve emoties. Let er vooral op dat je in gedachten je kind niet oordeelt. Kinderen hebben vaak haarfijn door hoe je over iets denkt, zonder dat je ook maar een woord zegt. Doorvragen helpt hierbij. Wil je kind niet praten? Vraag wat hij/zij nodig heeft (ruimte, stilte, een arm om zich heen) en kijk of je hieraan tegemoet kan komen.
Geschreven door Marieke Klaasse